Mutfak Yangınları Hakkında Bazı İstatistiki Veriler

Mutfak Yangınları Hakkında Bazı İstatistiki Veriler

ØÜlkemizde meydana gelen yangınların yaklaşık %45’i konutlarda meydana gelmektedir. Konutlar yangınlarının %40'ı mutfak, %20'si soba ve elektrikli ısıtıcı gibi

ısıtma kaynakları, %10 sigara ve %5 elektrik ve çocuklardan dolayı gerçekleşmektedir (Kara ve Kara, 2018; Kılıç, 2014).

ØKonutlarda meydana gelen yangınların da %40'ı ise mutfaklarda meydana gelmektedir. Mutfak yangınlarında günde 20 den fazla kişi ölmekte ya da

yaralanmaktadır (Ahrens, 2007; Razon ve Ahmad, 2017).

ØABD’de NFPA (Ulusal Yangından Korunma Derneği) verilerine göre yangınların %9’u mutfakta meydana gelmiştir. Mutfaktan diğer mekanlara yangının yayılması

ile ölümlü vakaların sayısının artığı belirtilmiştir. Bu yüzden mutfak yangınları, yangında ölenlerin dolaylı olarak %70’inden sorumludur. NFPA verilerine göre 2010-

2014 yıllarında evlerde gerçekleşen yangınların %33'ü ve 2013-2017 yıllarında ise %49'ü mutfakta meydana geldiği görülmüştür. Bu yangınlar, ölümlerin %21'i ve

yaralanmaların %45'inden sorumludur (NFPA, 2020).

ØPişirme ekipmanı, yangından kaynaklı ölümlerin %14'üne neden olmaktadır. Ocak ve pişirme ekipmanı, mutfak yangınlarının yaklaşık üçte ikisini

oluşturmaktadır. Ayrıca pişirme yangınlarının çıkmasında başlıca etken, ocak üstünde ya da fritöz kullanılarak yapılan kızartma işlemidir. Amerika da ev

yangınlarının %15'i, İngiltere de gerçekleşen ev yangınların ise %52'si pişirme ekipmanları kaynaklıdır. Bu yangınlarda yüzlerce kişi ölmüş, binlerce kişi yaralanmış,

ve büyük maddi zararlar yaşanmıştır. (Department for Communities and Local Government, 2015; Chow, 2019; Tüyander, 2020).

ØAyçiçek yağının dumanlanma noktası 209-213°C arasındadır. Dumanlanma noktası, yağların ısıtma sırasında sürekli duman oluşturduğu sıcaklıktır. Duman

yanmamış partiküllerin havada asıltı halinde taşındığı bir aerosoldur. Kızartma sırasındaki yağların dumanlama noktası değeri için bir limit belirlenmiştir, örneğin

ayçiçek yağı için bu yasal limit 170 °C dir (Yaşdağ ve Tekin, 2017). Yağı fazla ısıtmamak sağlık ve güvenlik açısından önemlidir. Yağın alev aldığı zamanki sıcaklığı

675°C ye kadar çıkabilmektedir (Chow, 2019).

ØBinaların yangından korunması yönetmeliğine göre konut dışındaki alışveriş merkezleri ile yüksek binalarda bulunan mutfaklar ve yemek fabrikaları ile bir anda

100'den fazla kişiye hizmet veren mutfakların davlumbazları için otomatik söndürme sistemi zorunludur.

ØKonutlarda meydana gelen yangınların yarısı mutfakta gerçekleşmektedir. Mutfakta yangın güvenlik önlemleri alınmadığında ya da yetersiz olduğunda mutfakta

başlayacak yangın hızla büyüyüp yapının diğer bölümlerine yayılabilir ve hane halkının ölümü ile beraber büyük maddi zararlara sebebiyet verebilir (Yıldız, Z 2021).

ØHer yıl restaurantların %20 sinde mutfak yangın çıkmakta ve önemli ekonomik kayıplar yaşanmaktadır. Mutfak malzeme maliyetinin %5’i kadar düşük bir bütçe ile

basit yangın söndürme sistemleri mutfakta kullanılarak yangın önlenebilir ya da en az hasarla atlatılabilir. Ayrıca mutfaklarda yangın riski oluşturabilecek etmenler

belirlenip, yangına müdahale konusunda mutfak çalışanlarına eğitim verilerek yapılacak tatbikatlarla yangınlar önlenebilir (Mamacıoğlu ve ark., 2017; Tüyander

2020).

ØOcak ayı en fazla konut yangını meydana geldiği ay olduğu görülmüştür. Ocak ayında meydana gelen konut yangınları, yaz aylarında çıkan yangınların yaklaşık

iki katı kadar fazladır. Ocak ayında havanın soğuk olması ev sakinlerinin vaktini daha fazla evde geçirmeleri ve sömestr tatilinden dolayı çocukların evde bulunması

yangın çıkma olasılığı artırdığı söylenebilir(Yıldız, Z 2021).

Ø2010 yılı sigorta firmalarının verilerine göre her yıl 5 restauranttan biri yangın tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır ve ticari kayba uğramaktadır(Altın M).

ØUlusal Yangında Korunma Derneği (NFPA) standartlarına göre mutfak yangınları K sınıfı (kitchen) olarak sınıflandırılmıştır. Avrupa standartlarında ise F sınıfı

yangınları, mutfak yangınları ya da yağ yangınları olarak bilinmektedir.

Ø2013-2017 yılları arasında bina yangınlarının %10,5’ini kamu binaları meydana getirmektedir. Yangın sayılarının yıllara göre dağılımı ve çıkış nedenleri için

sayısal dağılım incelendiğinde, kamu binalarında meydana gelen yangınların çıkış nedenlerinden ilkinin %60 ile ocak, soba, kalorifer kazanı vb.

olduğu belirlenmiştir(Bekem Kara, İ 2018).

ØÜlkemizde, ülke genelinde itfaiye ile ilgili bir koordinasyon olmadığından, maalesef ülkemizde yıllara göre kaç yangının olduğu, kaç kişinin öldüğü ve yaralandığı

konusunda güncel bilgi bulunmamaktadır. Eskiden Sivil Savunma Genel Müdürlüğü kapatılmadan, bütün il itfaiyelerinden bilgiler toplanıyor ve her yıl Sivil

Savunma Genel Müdürlüğü tarafından raporlanarak yayımlanıyordu. Günümüzde sadece bazı illerde itfaiyeler yangın sayıları yayımlanmakta, ülke genelinde yangın

istatistiklerini toplayan ve raporlayan bir organizasyon bulunmamaktadır (Kılıç, 2018).

ØTürkiye genelinde 1999-2008 yılları arsında toplam 614745 adet yangın olayı meydana gelmiş ve bu yangınlardan kaynaklanan maddi zararı toplam

1.824.700.730,14 tl’dir. (Bekem ve ark., 2011).

Ø1988 yılından 2008 yılına kadar yangın sayıları %500 artmıştır (Bekem vd. 2011). Bu artışın nüfusun ve enerji tüketiminin artmasından kaynaklandığı

düşünülmektedir. Hayatını kaybeden kişilerin sayısı ise 1997’den 2008 yılına kadar %200 artmıştır (Bekem vd. 2011).

ØKapalı bir ortamdaki yangının gelişim evrelerini ele aldığımızda ısı, madde ve oksijenin uygun şartlar altında meydana gelmesiyle başlayan yangın, yaklaşık 2

dakika içerisinde tam gelişmiş evresine ulaşır ve söndürülmesi zor bir hale gelir. (Mammacıoğlu,2017)

ØMutfaktaki yangınların iki ana sebebi vardır: yağ buharı ve ısıtma-pişirme cihazları. Yanma olayında yanıcı madde öncelikle ortamdan ısı alarak buhar haline

gelmesi gerekir sonra bu buhar ısınarak genleşir yangına ve yangının yayılmasına sebebiyet verir(Yıldız, Z 2021).

ØKontrol altına alınmış yada alınmamış yangınlardaki en büyük hata bilinçsiz müdahaledir. Mutfaklarda yangın konusu ise tamamen bilinçli olunduğu takdirde

söndürülebilir. Özellikle yağ yangınları bilinçli müdahale ile söndürülebilecek iken yapılacak yanlış uygulama ile olduğundan daha da büyük bir yangına sebebiyet

vermektedir(Altın M).

ØABC tozlu yangın söndürme cihazı bu tip yangınları (F/K Tipi)  söndürmez Aksine yayılmasına parlamasına neden olur. ABC tozlu cihaz ile müdahale yapılarak hem

yangın parlatılır yayılır hem de bütün mutfaktaki gıda maddeleri kayıp edilir.

ØYağ buharı birikimi  aynı zamanda mutfaklardaki pişirme alanları için de ciddi bir tehlikedir. Pişirme sırasında katı (Piroliz sonrada Buharlaşma) ve sıvı yağlar gaz

fazına geçerler. Bu ise hava ile beraber  atomize olarak yağ yüklü buhar oluşturur uygun bir ateşleme ile ciddi parlamalar ve yanmalar ortaya çıkar (Tüyander, 2020).

Ø2016 yılında Amerika’da 1342000 yangın olayı rapor edilmiş, bu yangınlar 3390 kişinin ölümüne, 14650 sivilin yaralanmasına sebep olmuştur. Toplam yangınların

%35 ‘ini binalarda meydana gelen yangınlar oluşturmaktadır. Tüm yangınlarda hayatını kaybedenlerin %85’ini bina yangınlarında hayatını kaybedenler

oluşturmaktadır. 2016’da yangın nedeniyle oluşan yaralanmalar incelendiğinde ise, 14650 kişinin 12775’i bina yangınlarında yaralanmıştır. Bu oran %88’dir(Bekem Kara, 2018).

Øİngiltere’de 2016-2017 periyodunda toplam 74900 yangın olayının 30300’ü konutlarda, 15900’u diğer binalarda meydana gelmiştir. 2017-2018 raporlarında ise

İngiltere’de toplam 74100 yangın olayının meydana geldiği, bunların 30700’ünün konut, 15600’ünün ise diğer bina yangınları olduğu kayda geçmiştir. Tüm yangınlar

içinde konut ve diğer bina yangınlarının oranının oldukça fazla olduğu görülmektedir. 2016-2017 periyodu için tüm yangınlar içinde bina yangınlarının oranı % 61,68

iken, 2017-2018 periyodu için bu oranı %62,48 olarak hesaplanmıştır (Fire Statistic Team, 2018).

ØAvrupa'da her yıl hastanelere, yangına bağlı ağır yaralanan yaklaşık 70000 kişi kabul edilmektedir. Dünya çapında çocuklar, yangından kaynaklanan yaralanma ve ölümlerin %30'unu oluşturuyor(Fire Safe Europe)

ØHer yıl bina yangınlarının neden olduğu hasar 126 Milyar Euro'yu buluyor. Bu Avrupa ülkelerinin GSYİH'nin %1'ine karşılık geliyor(Tüyak, 2019)